आज विमान प्रवास सामान्य वाटतो. पण हे सर्व इतिहास बदलणाऱ्या छोट्या हवाई पट्ट्यांपासून सुरू झाले. पहिले विमानतळ व्यावसायिक प्रवाशांसाठी नव्हे तर प्रयोग आणि प्रशिक्षणासाठी बांधले गेले. अमेरिकेतील जगातील सर्वात जुन्या कार्यरत विमानतळापासून ते मुंबईतील भारतातील पहिल्या नागरी विमानतळापर्यंत, या सुरुवातीच्या विमान वाहतूक केंद्रांनी आधुनिक हवाई प्रवासाचा पाया रचला. चला त्यांच्याबद्दल सर्व जाणून घेऊया.
जगातील पहिले विमानतळ
अमेरिकेतील मेरीलँड येथील कॉलेज पार्क विमानतळ हे जगातील पहिले आणि सर्वात जुने सतत कार्यरत विमानतळ असल्याचे म्हटले जाते. १९०९ मध्ये, विमान वाहतूक प्रणेते विल्बर राईट यांनी युनायटेड स्टेट्स आर्मी अधिकाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यासाठी हे ठिकाण निवडले.
१९११ मध्ये, या विमानतळावर पहिले युनायटेड स्टेट्स मिलिटरी एव्हिएशन स्कूल स्थापन करण्यात आले. १९१२ पर्यंत, ते मशीनगन फायर आणि विमानातून बॉम्बस्फोटाच्या पहिल्या प्रयोगांचे ठिकाण बनले. १९२४ मध्ये, जगातील पहिले नियंत्रित हेलिकॉप्टर उड्डाण येथे यशस्वीरित्या पार पडले. या एकाच निर्णयाने या साध्या क्षेत्राचे संघटित विमान प्रशिक्षण केंद्रात रूपांतर केले.
भारताचे पहिले विमानतळ
भारताच्या नागरी विमान प्रवासाची सुरुवात १९२८ मध्ये स्थापन झालेल्या मुंबईतील जुहू एअरोड्रोमपासून झाली. त्यावेळी, ते मुंबईतील जुहू परिसरात बांधलेले एक सामान्य हवाई पट्टी होते. १५ ऑक्टोबर १९३२ रोजी, भारतातील पहिले नियोजित व्यावसायिक मेल विमान या विमानतळावरून निघाले. जेआरडी टाटा यांनी कराची ते जुहू मार्गे अहमदाबाद असे विमान उड्डाण केले. या उड्डाणाने भारतात नागरी विमान वाहतुकीची औपचारिक सुरुवात झाली आणि टाटा एअरलाइन्सचा जन्म झाला, जी नंतर एअर इंडिया बनली.
दुसऱ्या महायुद्धात जुहू एअरोड्रोम हे मुंबईचे मुख्य विमानतळ होते. १९४८ पर्यंत ते तसेच राहिले. विमान तंत्रज्ञानात सुधारणा होत असताना आणि मोठी विमाने सेवेत येताच, मोठ्या विमानतळाची गरज अधिकाधिक जाणवू लागली.
यामुळे जवळच्या सांताक्रूझ विमानतळाचा विकास झाला. आज ते छत्रपती शिवाजी महाराज आंतरराष्ट्रीय विमानतळ म्हणून ओळखले जाते. आज जुहू एअरोड्रोम व्यावसायिक उड्डाणे चालवत नाही, परंतु ते अजूनही हेलिकॉप्टर तळ म्हणून काम करते. येथे दररोज १०० हेलिकॉप्टर चालतात, यातील बहुतेक ओएनजीसी सारख्या ऑफशोअर ऑपरेशन्ससाठी चालतात.
