Fri, Dec 26, 2025

Shakambhari Navratra : शाकंभरी नवरात्रो त्सवाची पौराणिक कथा काय आहे? जाणून घ्या…

Published:
शाकंभरी पौर्णिमा या दिवशी शाकंभरी देवीची पूजा केली जाते, जिथे तिच्या मूर्तीला भाज्या, फळे, फुले अर्पण केली जातात. काही ठिकाणी ६४ प्रकारच्या भाज्यांचा नैवेद्य दाखवला जातो.
Shakambhari Navratra : शाकंभरी नवरात्रो त्सवाची पौराणिक कथा काय आहे? जाणून घ्या…

पौष महिन्यात येणाऱ्या पौर्णिमेला शाकंभरी पौर्णिमा म्हटलं जातं. संपूर्ण जगाची अधिष्ठात्री असणार्‍या दुर्गेचं एक रूप म्हणजे शाकंभरी देवी होय. देवीच्या दुर्गेच्या रुपाला हजारो डोळे होते म्हणून शाकंभरी असे नाव पडलं. काय आहे पौराणिक कथा जाणून घेऊयात…

शाकंभरी पौर्णिमेचे महत्त्व

शाकंभरी पौर्णिमा म्हणजे पौष पौर्णिमा, जी पौष महिन्यात येते. या दिवशी शाकंभरी देवीचे स्वरूप भाज्या, पाने, फुले आणि फळांनी सजलेले असते, म्हणून तिला ‘शाक’ (भाजी) + ‘अंबरी’ (अंबर/वस्त्र) असे नाव पडले, जे अन्न आणि निसर्गाचे प्रतीक आहे. पौष महिन्यातील अष्टमीपासून सुरू होणाऱ्या शाकंभरी नवरात्रीची सांगता पौर्णिमेला होते. ही पौर्णिमा अन्न आणि जलसंकटातून मुक्ती देणारी आणि अन्नपूर्णा देवीचे रूप मानली जाते. या दिवशी गरजू लोकांना धान्य, फळे आणि भाज्या दान केल्याने देवी प्रसन्न होते, अशी श्रद्धा आहे. पौष पौर्णिमेला शाकंभरी पौर्णिमा म्हणून साजरी केली जाते आणि अनेक ठिकाणी यात्रा व उत्सव आयोजित केले जातात. 

पौराणिक कथा 

देवी शाकंभरी हे माता पार्वतीचे रूप आहे. पार्वतीने शिव मिळविण्यासाठी कठोर तपश्चर्या केली. त्याने अन्न आणि पाणी सोडून दिले होते आणि जगण्यासाठी फक्त भाज्या आणि भाज्या खाल्ल्या होत्या. म्हणूनच तिला शाकंभरी असे नाव पडले.

एका कथेनुसार, जेव्हा पृथ्वीवर शंभर वर्षे पाऊस पडला नाही, पृथ्वीवर भयंकर दुष्काळ पडला, तेव्हा सर्वत्र हाहाकार माजला. तेव्हा मानवांचे दुःख पाहून ऋषींनी मातेची प्रार्थना केली. तेव्हा देवीने आपले शरीर भाज्या, फळे, फुले यांनी सुशोभित करून पृथ्वीवर प्रकट झाली आणि प्रजेला अन्न दिले, म्हणून तिचे नाव शाकंभरी पडले. अशा प्रकारे देवीने विश्वाचा नाश होण्यापासून वाचवले. त्यामुळे शाकंभरी जयंतीच्या दिवशी फळे, फुले आणि हिरव्या भाज्या दान करण्याचे खूप महत्त्व आहे. भाज्यांनी परिपूर्ण असल्यामुळे ती ‘शाकंभरी’ म्हणून ओळखली जाऊ लागली. तिला ‘शताक्षी’ (शंभर डोळे असलेली) आणि ‘वनशंकरी’ असेही म्हणतात, कारण तिच्या शरीरातून अनेक डोळे बाहेर आले होते. 

(टीप : वरील सर्व बाबी MP मराठी Breaking  केवळ माहिती म्हणून वाचक-प्रेक्षकांपर्यंत पोहोचवत आहे. यातून MP मराठी Breaking  कोणताही दावा करत नाही.)