बाहेरून एटीएम अगदी सोपे दिसते. तुमचे कार्ड घाला, तुमचा पिन एंटर करा आणि पैसे काढा. पण त्या स्क्रीनमागे एक नियंत्रित प्रणाली आहे जी किती पैसे भरता येतील आणि केव्हा भरता येतील हे ठरवते. तर, एटीएममध्ये किती पैसे भरता येतील आणि त्याचे नियम काय आहेत ते जाणून घेऊया.
बहुतेक एटीएममध्ये तीन ते चार कॅश कॅसेट असतात, ज्यांना कॅश बॉक्स असेही म्हणतात. प्रत्येक बॉक्समध्ये अंदाजे २,२०० ते २,५०० नवीन चलनी नोटा असू शकतात, जे मशीन मॉडेल आणि नोटांच्या स्थितीनुसार अवलंबून असते. याचा अर्थ असा की एटीएममध्ये एका वेळी अंदाजे ८,००० ते १०,००० भौतिक नोटा असू शकतात.
एटीएममध्ये एकूण रोख रक्कम ₹४० ते 50 लाखांपर्यंत असू शकते
जर प्रत्येक कॅसेटमध्ये फक्त ₹५०० च्या नोटा भरल्या असतील, तर एटीएममध्ये एकूण रोख रक्कम ₹४० ते 50 लाखांपर्यंत असू शकते. प्रत्यक्षात, बँका क्वचितच असे करतात कारण ग्राहकांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी एटीएमना वेगवेगळ्या मूल्यांच्या नोटा द्याव्या लागतात.
बँका सामान्यतः ₹१००, ₹२०० आणि ₹५०० च्या नोटा एकत्र लोड करतात. या मूल्याच्या शिल्लकीमुळे एटीएममध्ये ₹२ दशलक्ष ते ₹३ दशलक्ष रोख रक्कम ठेवता येते.
स्थानानुसार रोख रक्कम भरण्याचे प्रमाण बदलते
स्थानानुसार रोख रक्कम भरण्याचे प्रमाण लक्षणीयरीत्या बदलते. बाजारपेठा, रेल्वे स्थानके, शहर केंद्रे आणि उत्सव क्षेत्रातील एटीएम अधिक वारंवार आणि मोठ्या प्रमाणात भरले जातात. याउलट, कमी गर्दीच्या किंवा ग्रामीण भागातील एटीएममध्ये जोखीम आणि ऑपरेशनल खर्च कमी करण्यासाठी सामान्यतः कमी रोख रक्कम भरली जाते.
जरी एटीएम तंत्रज्ञ जास्त पैसे ठेवू शकतो, तरीही बँका ते पूर्णपणे भरण्याचे टाळतात. जास्त पैसे साठवल्याने चोरी, दरोडा आणि तांत्रिक जोखीम वाढतात.
आरबीआयच्या नियमांनुसार, जर एटीएम सतत १० तासांपेक्षा जास्त काळ कॅशलेस राहिले तर बँकेला प्रत्येक एटीएमसाठी १०,००० रुपयांचा दंड आकारला जाऊ शकतो.
