मुघलांनी वर्षानुवर्षे देशावर राज्य केले. या काळात त्यांनी वेगवेगळ्या शहरांना त्यांची राजधानी बनवले आणि तेथून राज्य केले. १५२६ मध्ये मुघल पहिल्यांदा भारतात आले. त्या काळात बाबरने पानिपतच्या लढाईत इब्राहिम लोदीचा पराभव करून मुघल साम्राज्याचा पाया घातला. तेव्हापासून, ही सर्व शहरे बराच काळ त्यांच्या साम्राज्याचे केंद्र राहिली. मुघलांनी आग्रा, दिल्ली, फतेहपूर सिक्री आणि लाहोरला त्यांच्या राजधान्या बनवले. ही शहरे मुघलांची राजधानी का होती आणि सध्या तेथील परिस्थिती काय आहे ते जाणून घेऊया.
आग्रा का निवडण्यात आले आणि सध्या तिथली परिस्थिती कशी आहे?
मुघलांची राजधानी आग्रा उत्तर भारतातील मैदानी भागात होती. हे शहर यमुना नदीच्या काठावर वसलेले आहे आणि त्यामुळे लष्करी आणि व्यापारी दृष्टिकोनातून खूप महत्वाचे आहे. हे शहर दिल्ली, मथुरा आणि ग्वाल्हेर सारख्या प्रमुख शहरांशी चांगले जोडलेले आहे. यमुना नदी पाणीपुरवठा आणि शेतीसाठी खूप महत्वाची आहे. बाबरच्या काळात दिल्ली अद्याप पूर्णपणे स्थिर नव्हती. भारतातील मुघल राजवंशाचा संस्थापक बाबरला आग्राने सुरक्षित आणि तात्काळ मदत केली. ताजमहालसह इतर ऐतिहासिक वास्तू आग्र्यात आहेत, ज्या पाहण्यासाठी लाखो पर्यटक येतात.
दिल्ली राजधानी का बनली?
बाबरच्या काळात आग्रा ही मुघलांची राजधानी होती. मुघल सम्राट शाहजहानने दिल्लीला प्रथम राजधानी बनवले. सुरक्षेच्या कारणास्तव शाहजहानने १६४८ मध्ये दिल्लीला मुघलांची राजधानी बनवले. त्याने दिल्लीत शाहजहानाबाद नावाचे शहर वसवले, जे आज जुनी दिल्ली म्हणून ओळखले जाते. मुघलांनी दिल्लीचा खूप विकास केला होता. सध्या दिल्ली ही देशाची राजधानी आहे आणि देशाचा कारभार तिथून चालतो. दिल्ली पूर्णपणे विकसित आहे.
फतेहपूर सिक्री
१५७१ ते १५८५ या काळात मुघल राजवटीत अकबरने फतेहपूर सिक्रीला आपली राजधानी बनवले. १४ वर्षे ती अकबराची राजधानी होती. जेव्हा अकबर अजमेर येथील शेख सलीम चिश्ती यांच्या दर्ग्याला भेट देत होता तेव्हा त्याला फतेहपूर सिक्रीजवळ मुलगा होईल अशी भविष्यवाणी झाली. त्यानंतर, त्याने सिक्री गावाजवळ एक शहर बांधण्याचा निर्णय घेतला आणि त्याचे नाव फतेहपूर सिक्री ठेवले.
पाण्याच्या कमतरतेमुळे, अकबरने १५८५ मध्ये फतेहपूर सिक्री सोडले आणि राजधानी लाहोरला हलवली. आज, फतेहपूर सिक्री हे एक लोकप्रिय पर्यटन स्थळ आहे, जे मुघल वास्तुकला आणि इतिहासात रस असलेल्यांना आकर्षित करते.
लाहोर राजधानी का बनली
भारत आणि पाकिस्तान दोन वेगळे देश झाल्यानंतर लाहोर पाकिस्तानात गेले. १५८२ मध्ये भारताची राजधानी फतेहपूर सिक्रीहून लाहोरला हलवण्यात आली. लाहोरनंतर आग्रा पुन्हा देशाची राजधानी बनली. १५५५ मध्ये अकबराचे वडील हुमायून यांनी लाहोर ताब्यात घेतला. लाहोर सध्या पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांताची राजधानी आहे. कराचीनंतर हे पाकिस्तानमधील सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले शहर आहे. याला पाकिस्तानचे हृदय देखील म्हटले जाते.
